Namazda Allah’tan Başkasını Muhatap Almak
Soru 1: Namazın kunutunda Ferec (İlahi Azume’l Bela) duasını okuyabilir miyiz?
Cevap: Zikri geçen duayı muhatabın Allah olduğu yere kadar olan kısmını okumanın sakıncası yoktur, ancak duanın geriye kalan kısmında muhatap Allahtan başkası olduğundan okunması caiz değildir ve namazın batıl olmasına sebep olur.
Cemaat Namazı Saflarında Mesafe
Soru 2: Cemaat namazında, namaz kılanlar arasındaki mesafe aşağıdaki durumlarda ne kadar olursa namazın sıhhatine zarar vermez?
a) Cemaatin secde yeriyle imamın durduğu yer arasındaki mesafe ne kadar olmalıdır?
b) Her safta cemaatin secde ettiği yer ile onun vasıtasıyla imama bağlı olunan bir öndeki safta namaz kılanların durduğu yer arasındaki mesafe ne kadar olmalıdır?
c) Safta cemaatin durduğu yer ile sağdan veya soldan onun vasıtasıyla cemaate bağlanılan kişilerle arasındaki mesafe ne kadar olmalıdır?
Cevap: Bütün zikredilen durumlarda, yaklaşık bir metre mesafe olursa sakıncası yoktur.
Şer’i Mesafe ile Ruhsat Haddinin Farkı
Soru 3: a) Ruhsat haddi ile şer’i mesafenin farkı nedir? b) Gezi esnasında ve şer’i mesafeyi kat etme kastı olmaksızın şehirden uzaklaşılması durumunda namaz seferi midir?
Cevap: a) Her ne kadar gidiş-dönüş şeklinde olsa da şer’i mesafe 8 fersahtır (yaklaşık 41 km). Elbette bu durumda (gidiş dönüş 8 fersah olduğunda) gidiş yolu en az 20/5 km olmalıdır. Ancak ruhsat haddi*, şehrin ezanının duyulmadığı yerdir.
2- Yolculuğun başından şer’i mesafeyi (bir defada ya da birleştirerek) kat etme niyetinde olmayan ya da bu mesafeyi kat etmek konusunda kararsız olan kimsenin namazı, her ne kadar şer’i mesafeyi kat etmiş olsa da tamdır. Ancak eğer dönüşü 8 fersah olursa, dönüş yolunda namazı seferidir.
*Yapılan araştırmalara göre ruhsat haddi, şehrin sonundan yaklaşık 1350 metredir.
Karşı Cinsin Kıyafetlerini Giymek
Soru 4: Kadın erkek veya erkek kadınların elbiselerini giyebilir mi?
Cevap: Karşı cinse benzeme kastıyla bu işi yaparsa (karşı cinsin elbisesini giyerse) veya karşı cinsin haletini kendine alırsa, caiz değildir.
Uzun Saçlar Üzerine Mesh
Soru 5: Saçın taranmasıyla saçlar örneğin göz hizasına ulaşırsa, başı mesh etmek için saçları aralamak (ortasından ayırmak) gerekir mi?
Cevap: Başın ön kısmında büyüyen saçlar üzerine mesh edilmesi yeterlidir. Ancak başın ön kısmında büyüyen saç, tarandığında başın ön kısmını geçecek şekilde uzunsa, ister bu saç başın ön kısmında isterse de kafa üzerinde toplanmış olsun, saçın ön kısmından geçen miktarın üzerine mesh edilmesi sahih değildir.
On Günlük İkamet Yerinden Çıkmak
Soru 6: Bir şehirde on gün kalmak isteyen ve bu on gün içerisinde de şehrin etrafındaki yerleşim yerlerine de gitmek isteyen bir yolcunun, namazı tam mıdır yoksa seferi mi?
Cevap: Eğer şer’i mesafeden daha az uzaklıkta bir yere çıkma kastı varsa, o şehirden çıkması örfe göre on gün o şehirde ikamet etti denecek şekilde olursa sakıncası yoktur. Örneğin iki ya da üç defa şehirden ayrılır ve en fazla yarım güne kadar geri dönerse, o şehirde on gün ikamet niyeti edebilir ve onun oradan çıkışı on gün ikamet etme kastıyla çelişmez. Ancak bir defa da 15 saat çıkma kastı sakıncalıdır.
Uzun Tırnaklarla Abdest ve Namaz
Soru 7: Uzun tırnaklarla abdest almanın ve namaz kılmanın sakıncası var mıdır?
Cevap: Tırnakların normalden daha uzun olması durumunda; olağan miktardan daha uzun olan ve örfe göre zahiri boyutu sayılan kısmın altında yer alan pislik (veya suyun deri altına ulaşmasına engel olan tabakanın) abdest ve gusül esnasında temizlenmeli ve onun altına suyun ulaşması sağlanmalıdır. Aynı şekilde namazda secde için, farz ihtiyat gereği ayak baş parmağının ucu yere değmelidir.
Can Vermeden Koyunun Başını Bedeninden Ayırmak
Soru 8: Eğer hayvanın başını (can vermeden önce) bedeninden ayırırsak bir sakıncası var mıdır?
Cevap: Hayvanın başını ruhu tam olarak bedeninden çıkmadan önce ayırmak haramdır, ancak bu şekilde yapılması durumunda (yani ruhu tam çıkmadan başının ayrılması durumunda) hayvanın eti haram olmaz.
Tavşanın Kanı ve Dışkısı
Soru 9: Tavşanın dışkısı ve idrarı necis midir? Eğer necisse dişisi ile erkeğinin dışkısı arasında bir fark var mıdır?
Cevap: Tavşanın kanı ve dışkısı necistir ister erkek olsun, isterse dişi fark etmez.
Ayat Namazı
Soru 10: Deprem güneş ve ay tutulması durumunda ayat namazı kılınması gerektiğini bilmeyen birinin yıllar sonra bu durumlar için ayat namazı kılması farz mıdır? Bu durumlar için namaz kılmak istenirse ne şekilde niyet edilmelidir?
Cevap: Deprem konusunda ister büyük ister küçük olsun, eğer deprem müstakil bir deprem sayılırsa mükellef hemen ayat namazını kılmalıdır ve eğer kılmazsa günah işlemiş olur ve ömrünün sonuna kadar onu kılması onun üzerine farz olarak kalır ve ne zaman kılmak isterse eda niyeti ederek kılmalıdır; ancak eğer depremin vuku bulduğuna dair bilgi sahibi olmaz ve hadise vuku bulup biterse, bu surette ayat namazını sonradan kılması farz olmaz.
Ay ve güneş tutulması konusunda ise eğer güneş ve ay tutulmasının vuku bulduğu anda (tutulmadan sonra açılmaya başladığı esnada) anlar ve ayat namazını terk ederse ister tutulma tam olsun veya ister kısmi ve cüzi tutulma olsun, onun kazasını yerine getirmelidir, ancak eğer güneş ve ay tutulmaları bittikten (tamamlandıktan) sonra hadiseyi öğrenirse, eğer tam tutulma olmuşsa ayat namazını kaza etmelidir, eğer az ve cüzi bir miktarı tutulmuşsa (kısmi tutulma olmuşsa) bu durumda kazası farz değildir.
Bitcoin
Soru 11: Bitcoin alıp satmanın hükmü nedir?
Cevap: Rehberimiz bu konuda görüş belirtmemiştir. Rehberimizin mukallitleri bu konuda, başka bir müçtehide müracaat etme (a’lem fe’l a’lem)* şartlarına riayetle, başka bir müçtehide müracaat etmelidirler.
——
* A’lem fe’l A’lem sıralamasına riayet edilmelidir; yani eğer a’lem olmakta ilk sırayı alan müçtehidin fetvası yok ise o meselede a’lemiyette (en bilgelikte) ikinci sırayı alanın fetvasına müracaat edilir. Eğer onun da fetvası yoksa a’lem (en bilge) olmakta üçüncü sırada yer alan müçtehide müracaat edilir ve…).
Kazaya Kalan Namaz
Soru 12: Sabah namazı kazaya kalan bir kişi öğle namazını kılabilir mi? Yoksa sabah namazının kazasını kılmadan da diğer vakit namazlarını kılabilir mi?
Cevap: Sakıncası yoktur, ancak müstahap ihtiyat gereği gün içinde kazaya kalan namazlar eda olan namazlardan önce kılınmalıdır.